Dieter Weisshaar, CEO
Stefanie Kemp, lid van de raad van bestuur van Sana Kliniken AG en Dieter Weißhaar, CEO van myneva Group, praten over gegevensbescherming en kunstmatige intelligentie in de gezondheidszorg:
DW: Stefanie, we kennen elkaar al heel lang. U bent bestuurslid en CTO van de Sana Group. Laten we het vandaag hebben over de urgente kwesties in de digitalisering in de gezondheidszorg. Welke aspecten van de wisselwerking tussen de gegevensbescherming en de digitalisering in de gezondheidszorg zijn voor u het meest cruciaal?
SK: Bovenaan de lijst staat de privacy- en gegevensbescherming in de gezondheidszorg. Het is al moeilijk genoeg om de voortschrijdende digitalisering en het toenemende gebruik van technologieën zoals eHealth en AI-tools bij te houden. Er zijn verschillende aspecten van dit onderwerp waar we rekening mee moeten houden:
Het belangrijkste is de beveiliging van patiëntgegevens: Het is voor iedereen duidelijk dat het essentieel is om die te beschermen tegen ongeautoriseerde toegang en misbruik. Dit geldt met name voor persoonlijke gezondheidsinformatie, medische bevindingen en behandelplannen. De sleutelwoorden hier zijn veilige opslag, encryptietechnologieën en toegangscontrole.
Bovendien moeten patiënten volledig worden geïnformeerd over de manier waarop hun gegevens worden gebruikt en moeten ze toestemming kunnen verlenen voor het gebruik van hun gegevens. Dit vereist duidelijke en begrijpelijke richtlijnen voor gegevensbescherming, transparantie over de gegevens die worden verzameld, voor welk doel die worden gebruikt en met wie ze worden gedeeld - met andere woorden, de soevereiniteit over de eigen gegevens.
DW: Welke rol spelen AI-tools hierin?
SK: AI-tools bieden een enorm potentieel voor de verbetering van diagnoses, documentatie en administratie in de gezondheidszorg. Maar we mogen het aspect van de gegevensbescherming niet verwaarlozen. Dit betreft het waarborgen van de integriteit, veiligheid en vertrouwelijkheid van gegevens en het vermijden van discriminatie of vooroordelen in de resultaten.
DW: Is het niet zo dat de wetgever hier sowieso voor zorgt?
SK: Ja, natuurlijk moeten zorginstellingen en bedrijven in de gezondheidszorg voldoen aan de geldende wet- en regelgeving op het gebied van gegevensbescherming, of het nu gaat om de AVG in Europa of HIPAA in de VS. Maar dit vereist voortdurende controle en aanpassing aan veranderende wettelijke vereisten en het opzetten van mechanismen om naleving te verifiëren en te reageren op datalekken.
En laten we niet vergeten: Privacy van medische gegevens heeft ook te maken met ethische overwegingen. Het is belangrijk dat alle betrokken partijen ethische principes zoals gegevensbescherming, autonomie en de vermijding van kwaadwillende intenties respecteren en dat transparante communicatie en een open dialoog aangemoedigd worden. Dit is de enige manier om het nodige vertrouwen tussen de betrokken partijen te kweken.
Zoals iedereen kan zien is de bescherming van patiëntgegevens en persoonlijke gegevens in de gezondheidszorg een uiterst complex onderwerp. Snelle oplossingen zijn niet nuttig als we het evenwicht willen bewaren tussen innovatie en gegevensbescherming met respect voor de rechten en het welzijn van individuen. Een multidisciplinaire aanpak die rekening houdt met juridische, technologische, ethische en sociale aspecten is van essentieel belang om de uitdagingen op het gebied van gegevensbescherming in de gezondheidszorg met succes aan te pakken.
DW: Gegevensbescherming is slechts één factor in de omgang met data in de gezondheidszorg. Een tweede aspect dat steeds meer besproken wordt, is het gebruik van bestaande gegevens en de soevereiniteit over gegevens in verband met het gebruik van kunstmatige intelligentie. Met welke aspecten moet daarbij rekening worden gehouden?
SK: Om te beginnen staat het buiten kijf dat het gebruik van gegevens in de gezondheidszorg, vooral in combinatie met AI-technologieën en gegevenssoevereiniteit, een aantal voordelen biedt.
Door grote hoeveelheden gegevens te analyseren, kunnen AI-modellen bijvoorbeeld patronen en trends identificeren die menselijke artsen ondersteunen. Dit kan leiden tot een nauwkeurigere diagnose en een effectiever behandelplan, wat uiteindelijk de zorgresultaten verbetert.
Gegevens maken een gepersonaliseerde benadering van gezondheidszorg mogelijk. Door het analyseren van individuele gezondheidsgegevens kan AI helpen bij het ontwikkelen van op maat gemaakte behandelplannen die voldoen aan de specifieke behoeften van elke patiënt.
AI kan ook helpen om ziekterisico's in een vroeg stadium op te sporen door afwijkingen of patronen te identificeren die duiden op een mogelijke dreiging voor de gezondheid. Dit vergemakkelijkt tijdig ingrijpen en het voorkomen van ziekten, wat in het voordeel is van patiënten en natuurlijk van de gezondheidszorg.
AI helpt ook bij onderzoek en ontwikkeling: door grote hoeveelheden gegevens te analyseren, kunnen onderzoekers nieuwe inzichten krijgen en vooruitgang boeken bij medisch onderzoek en ontwikkeling. Dit kan leiden tot nieuwe therapieën, medicijnen en behandelmethoden die nuttig zijn voor een beter begrip en een betere bestrijding van ziekten.
DW: Wat betekent dit voor werknemers in de gezondheidszorg?
SK: Hun dagelijkse werk zal veranderen, waardoor ze zich kunnen concentreren op de essentie. AI verbetert de efficiëntie in de gezondheidszorg. De automatisering van processen door middel van AI kan de werkdruk voor medisch personeel verlagen, wachttijden voor patiënten verkorten en kosten verlagen - zowel voor de zorgverlener alsook voor de samenleving.
Bij alle voordelen is het echter ook belangrijk om ervoor te zorgen dat er wordt voldaan aan privacy- en beveiligingsnormen om de integriteit en vertrouwelijkheid van de gegevens te waarborgen.
DW: Om de gezondheidszorg efficiënter te maken en zo de algehele situatie te verbeteren, wordt er over zogenaamde digitale ecosystemen gesproken. Dit slaat op de uitwisseling van gegevens tussen deelnemers in de gezondheidszorg. Wat is volgens u de essentie van het werken in ecosystemen?
SK: Datatransfer in het eHealth-ecosysteem speelt een cruciale rol in de efficiëntie, veiligheid en effectiviteit van de gezondheidszorg. Er zijn verschillende opties.
Intersectorale datatransfer betreft de overdracht van gegevens uit de gezondheidszorg tussen verschillende spelers in het gezondheidszorgsysteem, zoals ziekenhuizen, dokterspraktijken, apotheken en laboratoria. Effectieve intersectorale gegevensoverdracht maakt naadloze samenwerking en coördinatie van de zorg tussen verschillende instellingen mogelijk.
Er wordt veel gediscussieerd over elektronische patiëntendossiers (EPD's). Er zijn digitale zorgverzekeringsplatforms waarop patiëntgegevens centraal opgeslagen en beheerd kunnen worden. Deze platforms stellen patiënten in staat om hun gezondheidsgegevens bij verschillende zorgverleners veilig en efficiënt te delen. EPD's kunnen helpen om de continuïteit van de zorg te verbeteren en dubbel onderzoek te voorkomen.
En dan zijn er nog patiëntenportalen, online platforms waarmee patiënten hun persoonlijke gezondheidsgegevens kunnen inzien, beheren en delen met hun zorgverleners. Door deze toegang tot hun eigen gegevens kunnen patiënten actiever betrokken zijn bij hun gezondheidszorg en meer controle krijgen over hun gezondheid.
DW: Wat vindt u van deze verschillende methoden?
SK: Ongeacht de methode van gegevensoverdracht is het belangrijk dat privacy- en beveiligingsnormen worden nageleefd om de vertrouwelijkheid en integriteit van de gegevens te waarborgen. Dit omvat de versleuteling van gegevens tijdens de overdracht, de implementatie van toegangscontroles en de naleving van wettelijke voorschriften zoals de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) in Europa of de Health Insurance Portability and Accountability Act (HIPAA) in de VS.
Bovendien is een interoperabele data-infrastructuur cruciaal om ervoor te zorgen dat gegevens naadloos kunnen worden uitgewisseld tussen verschillende systemen en platformen. Het bevorderen van normen en richtlijnen voor gegevensuitwisseling is daarom van cruciaal belang om de samenwerking en integratie in het eHealth-ecosysteem te vergemakkelijken en de zorgverlening te verbeteren.
DW: Hartelijk dank, Stefanie Kemp, voor deze inzichten. Het is duidelijk dat op het raakvlak tussen gezondheidszorg en verpleging, digitale ecosystemen kunnen leiden tot aanzienlijke voordelen in de kwaliteit van de zorg door de uitwisseling van gegevens en het terugdringen van de administratieve taken.